Παραδοσιακά προϊόντα
ποιότητας μπορούν να ανοίξουν τις ξένες αγορές
Άρθρο
της Γιολάντας Τότσιου από τα «ΝΕΑ» της 6.8.2010
«Κι
όμως, από το τι είναι στο τι μπορεί να είναι, περνάς μια γέφυρα που σε πάει,
ούτε λίγο ούτε πολύ, από την Κόλαση στον Παράδεισο. Και το πιο παράξενο: έναν
Παράδεισο φτιαγμένον από τα ίδια υλικά που είναι φτιαγμένη ακριβώς και η
Κόλαση. Δεν είναι παρά η αντίληψη για τη διάταξη των υλικών που διαφέρει...».
Oδυσσέας Ελύτης, «Ανοιχτά Χαρτιά»
Oδυσσέας Ελύτης, «Ανοιχτά Χαρτιά»
Ποτέ ο στίχος του ποιητή
δεν μου φάνηκε πιο επίκαιρος, κυρίως γιατί βρίσκεται ένα στάδιο πριν από το τι
μπορεί να γίνει, στο τι μπορεί να είναι. Τerra-patrie: η γη μας, ο πολιτισμός και η κουλτούρα μας. Η γη
μας- η πατρίδα μας.
... Από το τι είναι στο τι μπορεί να είναι...
Ο Κήπος των Εσπερίδων. Ο κήπος που χάρισε ως γαμήλιο δώρο η Γη στην Ηρα και τον Δία, τον κήπο που έβγαζε τα χρυσά μήλα- το χρυσάφι της γης, το χρυσάφι που μπορεί να δώσει η γη μας που την έχουμε απαξιώσει. Με αλόγιστη χρήση χημικών, μηχανημάτων, τη μονοκαλλιέργεια ή τις στρεβλές επιδοτήσεις, το πολιτιστικό απόθεμα του κάθε τόπου, το οποίο επίσης έχουμε απαξιώσει με μια στατική θεώρηση προσέλκυσης μαζικού τουρισμού κυρίως διερχόμενου, χαμηλής ποιότητας και χαμηλής προστιθέμενης αξίας για τον τόπο, terra patrie! Ενας κήπος- αγρόκτημα- «Φράγμα γεύσης», όπου οι Εσπερίδες θα φυλάσσουν τις προδιαγραφές ποιότητας, που προσδίδουν τα μοναδικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τοπικών ποικιλιών και περικλείουν τα αρώματα των βουνοκορφών της Πίνδου ή των Αγράφων, τη θαλάσσια αύρα, τον Γαρμπή ή τον Πουνέντε. Εχουμε ξεχάσει τη γεύση και το άρωμα της ντομάτας και της πιπεριάς, με τα άνοστα χοντρόφλουδα υβρίδια.
Ενας κήπος, ένα επισκέψιμο αγρόκτημα, που θα συνδυάζει τη βιοποικιλότητα του τόπου, τις τοπικές ποικιλίες και φυλές, τις παραδοσιακές τεχνικές με σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, τη δημιουργία πρότυπων μονάδων μεταποίησης και παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων, τη συνεργασία με τα ερευνητικά ιδρύματα για την ανάδειξη των μοναδικών χαρακτηριστικών των προϊόντων αυτής της γης, την περιβαλλοντική διάσταση, σύμφωνα με τη Λευκή Βίβλο ΕU White Ρaper on Climate Change and Complementing Report «Αdapting to climate change: the challenge for Εuropean agriculture and rural areas», Τhe Commission staff working document «Τhe role of Εuropean agriculture in climate change mitigation».
...Δεν είναι παρά η διάταξη...
Η μεσογειακή διατροφή και τα προϊόντα ποιότητας, καθώς και τα παραδοσιακά προϊόντα, έχουν αποτελέσει τελευταία αντικείμενο πολλαπλών αναφορών και υπομνημάτων που τονίζουν τη σπουδαιότητά τους για την ελληνική Οικονομία- πλην όμως δεν έχει τεθεί ποτέ ένα πλαίσιο αξιοποίησης και προώθησης της τοπικής γεωργικής παραγωγής προς αυτήν την κατεύθυνση και δεν έχει αξιοποιηθεί ως εργαλείο marketingανάπτυξης και οικονομικής ευημερίας των παραγωγών πρωτογενών και μεταποιημένων προϊόντων, ως αναπτυξιακό εργαλείο εν τέλει, πολύ δε περισσότερο ως εργαλείο ανάδειξης και σύνδεσης με τον τουρισμό, ως δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τις περιοχές προορισμού. Η επιστημονική κοινότητα έχει σημαντικές εργασίες σχετικά, πλην όμως δεν αρκεί και δεν συνδέεται με την αναπτυξιακή διαδικασία.
Τα χόρτα του βουνού, το σταμναγκάθι ή η εισαγόμενη ρόκα και τα υβρίδια οπωροκηπευτικών δεν έχουν καμιά θετική επίδραση στην αγροτική ή εθνική οικονομία. Στον τομέα των οπωροκηπευτικών σκέφτομαι μια ποικιλία προϊόντων μεσογειακής διατροφής- τα περίφημα ελληνικά λαδερά σε διάφορες νέες συσκευασίες, με κυρίως εξαγωγικό προφίλ «Μediterranean Vegetarian Line», καθώς και μια σειρά gourmet προϊόντων μεσογειακής διατροφής με ελαιόλαδο και τα διάφορα λαχανικά γεμιστά με ρύζι και κιμά. Σκέφτομαι μια «παλέτα κυκλαδίτικων τυριών»- από τα περίπου 40 μοναδικά τυριά των Κυκλάδων- που θα προβάλλει την ταυτότητα και την ιδιαιτερότητα των νησιών, με τη μοναδική βλάστηση που, ποτισμένη από την αλμύρα της θάλασσας προσδίδει στο γάλα και κατ΄ επέκταση στο τυρί μια μοναδικότητα αντάξια φημισμένων γαλλικών ή ιταλικών τυριών, ικανά να ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό ουρανίσκο.
Σκέφτομαι ένα «ψάρι ημέρας» Κυκλάδων, Ευρίπου, Αμβρακικού, Χαλκιδικής, με αισθητήρια που καταδεικνύουν τη «φρεσκότητα».
Σκέφτομαι ακόμη πως τα περίφημα παραδοσιακά μας προϊόντα- για τα οποία γίνεται τόσος λόγος και για τα οποία υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση- δεν έχουν καν θεσμικό πλαίσιο. Σκέφτομαι μια Ελλάδα «boutique» γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην Ευρώπη.
Εθνικός κατάλογος και ετικέτες ποιότητας για παραδοσιακά προϊόντα
Υιοθέτηση μέτρων: Τα μέτρα που προβλέπει ο ΚΑΝ. 1698/2005 σχετικά με τα προϊόντα ποιότητας, τη σύνδεση της γεωργικής παραγωγής με την έρευνα και την τεχνολογία, τη δημιουργία ειδικών σημάτων ποιότητας- νησιωτικά, ορεινά, παραδοσιακά, premium quality. Στοιχεία που, για παράδειγμα στη Γαλλία, αντιπροσωπεύουν οι «κόκκινες ετικέτες» (label rouge) και τα ειδικά σήματα για τα υπερπόντια νησιά-, ανάπτυξη ενός Εθνικού Καταλόγου Παραδοσιακών Προϊόντων. Αξίζει να αναφερθεί ότι η Ιταλία έχει κατοχυρώσει έναν εθνικό κατάλογο 3.500 παραδοσιακών προϊόντων με συστηματική δουλειά.
Εικονική πραγματικότητα;
Ενα βήμα παραπέρα: μια επένδυση έντασης γνώσης και εργασίας με χαμηλή εκμηχάνιση αλλά με state-of-the-art της επιστημονικής γνώσης και τεχνολογίας, και ισχυρά στοιχεία της κουλτούρας και της παράδοσης. Τα στοιχεία αυτά συμβαδίζουν σε όλα τα προϊόντα ποιότητας με ισχυρή φήμη και υψηλή εμπορική αξία. Κονιάκ, port, φημισμένα γαλλικά ή ιταλικά τυριά, αλλαντικά, ξίδι balsamico κ.ά.
Και ένα βήμα παραπέρα: να γίνει ένα υπαίθριο μουσείο ιστορίας της γης και της καλλιέργειάς της, για να ενημερωθούμε για το χρυσάφι της. Να θυμηθούν οι ενήλικοι και να μάθουν οι νέοι το άρωμα της γης- όχι του γκαζόν και του τσιμέντου- το άρωμα των καρπών. Να θυμηθούμε ότι στην αθηναϊκή κοινωνία του 5ου π.Χ. αιώνα τιμούσαν τις γεωργικές ασχολίες ως το θεμέλιο της εθνικής οικονομίας και ο αγρότης είχε πολιτικά δικαιώματα, ενώ οι τραπεζίτες προέρχονταν σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις τάξεις που δεν είχαν δικαίωμα ψήφου- Will Durant, Τhe story of civilization, Τόμος Β, Η κλασική μας κληρονομιά, ΕΛΛΑΣ, 1957!!!
Και ένα βήμα παραπέρα: εκτός από την επιστημονική γνώση και τους παραγωγούς, στην αναπτυξιακή διαδικασία χρειάζεται η συμμετοχή των καλλιτεχνών δημιουργών και της διανόησης, για να κάνουν πνευματικές, αισθητικές και καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, να προβάλλουν τη γη, τους καρπούς και το πνεύμα, να συμβάλλουν στο όραμα για την ανάπτυξη των περιοχών.
Με τις ιδέες, τα πινέλα τους, τις πρώτες ύλες της γης, την έμπνευσή τους...
Ενα βήμα παραπέρα: ένας ύμνος στη γη, στη γονιμότητα, στη βιοποικιλότητα, μια γιορτή όπως τα «Θεσμοφόρια», που γιορτάζονταν στις ευρύτερες περιοχές της Ελλάδας το φθινόπωρο, προς τιμήν της Δήμητρας Θεσμοφόρου- μια ενότητα εκδηλώσεων σχετικά με τους καρπούς της γης και του πνεύματος- μια σύνδεση της γαστρονομίας με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, μια σύνδεση του τουρισμού με την τοπική ταυ τότητα. Ως πρωτόλεια έκφραση αυτής της προσέγγισης μπορεί να θεωρηθούν οι «Γιορτές Ελληνικής Γης» που πρόσφατα ανήγγειλε η υπουργός Α.Α.&Τ., οι οποίες με κατάλληλη επεξεργασία μπορούν να αποκτήσουν τεχνικό χαρακτήρα- όπως υποδηλώνει η «Θεσμοφόρος» Δήμητρα.
Την ξεχάσαμε την τοπική ταυτότητα. Μπροστά στο glamour του life-style των φερόμενων ως goldenboys ή ως golden ΤV περσόνες, ξεχάσαμε το πραγματικό χρυσάφι της γης και του τόπου μας. Φτάσαμε να διαφημίζουμε τα Αγραφα ως Φινλανδία, τις Εκβολές του Αχέροντα ως Καραϊβική και τους βιότοπους του Νέστου και του Εβρου ως Γαλάζιο Δούναβη!!!
Γαία- Γη- Πατρίδα στον υπερθετικό!
Ο Κήπος των Εσπερίδων μπορεί να είναι επένδυση μέσης ή μεγάλης κλίμακας- ή να διαχυθεί σε πολλά μέρη της Ελλάδας με συνεργασίες μικρών αγροκτημάτων- ο στόχος όμως είναι το χρυσάφι της γης.
Της γης που ερημώνει όταν κλείνουν τα φώτα της τουριστικής περιόδου και αφήνει ως προστιθέμενη αξία τα απορρίμματα και τα πλαστικά μπουκαλάκια νερού στις χωματερές.
Και εδώ τίθεται το θέμα της προστιθέμενης αξίας, της συμπληρωματικότητας και της συνέργειας μεταξύ τουρισμού και γεωργικής παραγωγής και γαστρονομίας. Διότι γαστρονομία δεν νοείται με εισαγόμενα προϊόντα, ούτε ανάπτυξη. Ισως μόνο lifestyle.
Η Γιολάντα Τότσιου είναι γεωπόνος (Ρh.D) - Σύμβουλος Ανάπτυξης (ytotsiou@yahoo.gr)
Σύνδεση τουρισμού, πολιτισμού, τοπικής ταυτότητας
ΤΟ ΡUΖΖLΕ του περάσματος από το τι είναι στο τι μπορεί να είναι απαιτεί δουλειά συλλογική, εμπνευσμένη, συντονισμένη. Απαιτεί πολιτική βούληση, κοινωνική διαβούλευση, συμμετοχή. Συμμετοχή κοινωνικών και παραγωγικών φορέων, επαγγελματιών, επιστημονικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής κοινότητας, απαιτεί την ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας του επισκέπτη και την ανάδειξη του πολιτισμού ως ζωτικού στοιχείου της ανάπτυξης. Η προσέγγιση αυτή υποστηρίζεται επίσης και από σημαντικά κείμενα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής, όπως μεταξύ άλλων η «Χάρτα Πολιτισμικού Τουρισμού», η «Ατζέντα για τον πολιτισμό σ΄ έναν κόσμο παγκοσμιοποίησης» και η «Ατζέντα για έναν αειφόρο και ανταγωνιστικό τουρισμό».
Σκέφτομαι τη δημιουργία θεματικών χωρικών ενοτήτων που δεν θα αντλούν το θέμα τους από ξενόφερτα slogan του σύγχρονου lifestyle, αλλά από τον μύθο και την ταυτότητα των περιοχών όπως οι Μούσες, ο Οιδίποδας, ο Ασκληπιός, ο Διόνυσος, η Οδύσσεια, οι Φρυκτωρίες...
Τα στοιχεία αυτά μπορούν να συνδυαστούν με συμπόσια, παραγωγικές επενδύσεις adventure holidays ή παιχνίδια γνώσης και περιπέτειας, διαδρομές, θεματικά πάρκα, φεστιβάλ και εν γένει με πόλους ανάπτυξης τουριστικών προορισμών ποιότητας.
Σκέφτομαι την ενεργοποίηση του δικτύου των φρυκτωριών- το διαδεδομένο σύστημα επικοινωνίας στην αρχαία Ελλάδα. Η μεταφορά του μηνύματος για την άλωση της Τροίας στις Μυκήνες έγινε μέσω των Φρυκτωριών, εντός μίας ημέρας. Θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα γεγονός διεθνούς εμβέλειας, να προβληθούν ως το... Ιnternet της Αρχαίας Ελλάδας και να συνδυαστούν με επιστημονικά συνέδρια και φεστιβάλ.
Σκέφτομαι ακόμη την «πολιτιστική διαδρομή της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ», ενός εμπνευσμένου δικτύου πολιτιστικού τουρισμού, το οποίο περιπλανάται όπως ο Οδυσσέας από το 1993. Με μικρές χρηματοδοτήσεις από Π.Π. Καλειδοσκόπιο, ΕΟΤ και LΕΑDΕR ΙΙ, μέχρι το 2003.
Και το όραμα για την ανάπτυξη;
Μπορούμε να αλλάξουμε τον πήχυ της SΤΑΝDΑRD & ΡΟΟRS;
Μπορούμε στο επίπεδο της ανάπτυξης και της ευημερίας να θέσουμε:
Την κοινωνική αλληλεγγύη και την ποιότητα ζωής πάνω από τα κυβικά αυτοκινήτων, εξοχικά, πισίνες, ΤV, DVD;
Τη βιοποικιλότητα και την οικολογική ευαισθησία πάνω από την ανεξέλεγκτη και εντατική παραγωγικότητα και εκμηχάνιση;
Τον πολιτισμό και την κουλτούρα μας πάνω από το life-style;
Την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και τη σύνδεσή τους με το circuit του τουρισμού και της γαστρονομίας, πάνω από την κάθε είδους φαστφουντοποίηση;
Τις οικουμενικές αξίες πάνω από την παγκοσμιοποίηση και ό,τι σηματοδοτεί;
Οπως λέει και ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης με περισσή σοφία στο «Ο Κήπος με τις Αυταπάτες»:
«...Για κείνο το κάτι ξεχωριστό που το καθένα τους προσκομίζει στο ύφος της κοινής πατρίδας:
Τιμή στην ελαία, για την εγνωσμένη της φρόνηση.
Στη λουίζα, για την ευγενή της καταγωγή και τους λεπτούς της τρόπους.
Στο μάρμαρο, για το ένα κάτι απόλυτο που αντιπροσωπεύει.
Στον πευκώνα, για το απτό και μη της παρουσίας του.
Στο νεράντζι, για τον τρόπο που επέτυχε δέκα αιώνες αργότερα να συμπυκνώσει την σκέψη των Ιώνων.
Στον θαλασσινό βράχο, για την μνήμη των Πατέρων Πάντων.
Στο απλώς κυανό, για το απείρως παρόμοιο». Σύνδεση με την ταυτότητα των περιοχών, με υψηλή προστιθεμένη αξία εν τέλει για τον τόπο. Μπορούμε να αναστρέψουμε τον πήχυ της SΤΑΝDΑRD & ΡΟΟRS;
Μπορούμε να ανεβάσουμε τον πήχυ της SΤΑΝDΑRD & ΡΟΟRS;
Μπορούμε, εν τέλει, να καταδείξουμε how ΡΟΟR their SΤΑΝDΑRDS are;
Ορτσα στον καιρό, ανάντι στον Μαΐστρο!
...τιμή στην ελαία!..
... Από το τι είναι στο τι μπορεί να είναι...
Ο Κήπος των Εσπερίδων. Ο κήπος που χάρισε ως γαμήλιο δώρο η Γη στην Ηρα και τον Δία, τον κήπο που έβγαζε τα χρυσά μήλα- το χρυσάφι της γης, το χρυσάφι που μπορεί να δώσει η γη μας που την έχουμε απαξιώσει. Με αλόγιστη χρήση χημικών, μηχανημάτων, τη μονοκαλλιέργεια ή τις στρεβλές επιδοτήσεις, το πολιτιστικό απόθεμα του κάθε τόπου, το οποίο επίσης έχουμε απαξιώσει με μια στατική θεώρηση προσέλκυσης μαζικού τουρισμού κυρίως διερχόμενου, χαμηλής ποιότητας και χαμηλής προστιθέμενης αξίας για τον τόπο, terra patrie! Ενας κήπος- αγρόκτημα- «Φράγμα γεύσης», όπου οι Εσπερίδες θα φυλάσσουν τις προδιαγραφές ποιότητας, που προσδίδουν τα μοναδικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τοπικών ποικιλιών και περικλείουν τα αρώματα των βουνοκορφών της Πίνδου ή των Αγράφων, τη θαλάσσια αύρα, τον Γαρμπή ή τον Πουνέντε. Εχουμε ξεχάσει τη γεύση και το άρωμα της ντομάτας και της πιπεριάς, με τα άνοστα χοντρόφλουδα υβρίδια.
Ενας κήπος, ένα επισκέψιμο αγρόκτημα, που θα συνδυάζει τη βιοποικιλότητα του τόπου, τις τοπικές ποικιλίες και φυλές, τις παραδοσιακές τεχνικές με σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, τη δημιουργία πρότυπων μονάδων μεταποίησης και παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων, τη συνεργασία με τα ερευνητικά ιδρύματα για την ανάδειξη των μοναδικών χαρακτηριστικών των προϊόντων αυτής της γης, την περιβαλλοντική διάσταση, σύμφωνα με τη Λευκή Βίβλο ΕU White Ρaper on Climate Change and Complementing Report «Αdapting to climate change: the challenge for Εuropean agriculture and rural areas», Τhe Commission staff working document «Τhe role of Εuropean agriculture in climate change mitigation».
...Δεν είναι παρά η διάταξη...
Η μεσογειακή διατροφή και τα προϊόντα ποιότητας, καθώς και τα παραδοσιακά προϊόντα, έχουν αποτελέσει τελευταία αντικείμενο πολλαπλών αναφορών και υπομνημάτων που τονίζουν τη σπουδαιότητά τους για την ελληνική Οικονομία- πλην όμως δεν έχει τεθεί ποτέ ένα πλαίσιο αξιοποίησης και προώθησης της τοπικής γεωργικής παραγωγής προς αυτήν την κατεύθυνση και δεν έχει αξιοποιηθεί ως εργαλείο marketingανάπτυξης και οικονομικής ευημερίας των παραγωγών πρωτογενών και μεταποιημένων προϊόντων, ως αναπτυξιακό εργαλείο εν τέλει, πολύ δε περισσότερο ως εργαλείο ανάδειξης και σύνδεσης με τον τουρισμό, ως δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τις περιοχές προορισμού. Η επιστημονική κοινότητα έχει σημαντικές εργασίες σχετικά, πλην όμως δεν αρκεί και δεν συνδέεται με την αναπτυξιακή διαδικασία.
Τα χόρτα του βουνού, το σταμναγκάθι ή η εισαγόμενη ρόκα και τα υβρίδια οπωροκηπευτικών δεν έχουν καμιά θετική επίδραση στην αγροτική ή εθνική οικονομία. Στον τομέα των οπωροκηπευτικών σκέφτομαι μια ποικιλία προϊόντων μεσογειακής διατροφής- τα περίφημα ελληνικά λαδερά σε διάφορες νέες συσκευασίες, με κυρίως εξαγωγικό προφίλ «Μediterranean Vegetarian Line», καθώς και μια σειρά gourmet προϊόντων μεσογειακής διατροφής με ελαιόλαδο και τα διάφορα λαχανικά γεμιστά με ρύζι και κιμά. Σκέφτομαι μια «παλέτα κυκλαδίτικων τυριών»- από τα περίπου 40 μοναδικά τυριά των Κυκλάδων- που θα προβάλλει την ταυτότητα και την ιδιαιτερότητα των νησιών, με τη μοναδική βλάστηση που, ποτισμένη από την αλμύρα της θάλασσας προσδίδει στο γάλα και κατ΄ επέκταση στο τυρί μια μοναδικότητα αντάξια φημισμένων γαλλικών ή ιταλικών τυριών, ικανά να ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό ουρανίσκο.
Σκέφτομαι ένα «ψάρι ημέρας» Κυκλάδων, Ευρίπου, Αμβρακικού, Χαλκιδικής, με αισθητήρια που καταδεικνύουν τη «φρεσκότητα».
Σκέφτομαι ακόμη πως τα περίφημα παραδοσιακά μας προϊόντα- για τα οποία γίνεται τόσος λόγος και για τα οποία υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση- δεν έχουν καν θεσμικό πλαίσιο. Σκέφτομαι μια Ελλάδα «boutique» γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην Ευρώπη.
Εθνικός κατάλογος και ετικέτες ποιότητας για παραδοσιακά προϊόντα
Υιοθέτηση μέτρων: Τα μέτρα που προβλέπει ο ΚΑΝ. 1698/2005 σχετικά με τα προϊόντα ποιότητας, τη σύνδεση της γεωργικής παραγωγής με την έρευνα και την τεχνολογία, τη δημιουργία ειδικών σημάτων ποιότητας- νησιωτικά, ορεινά, παραδοσιακά, premium quality. Στοιχεία που, για παράδειγμα στη Γαλλία, αντιπροσωπεύουν οι «κόκκινες ετικέτες» (label rouge) και τα ειδικά σήματα για τα υπερπόντια νησιά-, ανάπτυξη ενός Εθνικού Καταλόγου Παραδοσιακών Προϊόντων. Αξίζει να αναφερθεί ότι η Ιταλία έχει κατοχυρώσει έναν εθνικό κατάλογο 3.500 παραδοσιακών προϊόντων με συστηματική δουλειά.
Εικονική πραγματικότητα;
Ενα βήμα παραπέρα: μια επένδυση έντασης γνώσης και εργασίας με χαμηλή εκμηχάνιση αλλά με state-of-the-art της επιστημονικής γνώσης και τεχνολογίας, και ισχυρά στοιχεία της κουλτούρας και της παράδοσης. Τα στοιχεία αυτά συμβαδίζουν σε όλα τα προϊόντα ποιότητας με ισχυρή φήμη και υψηλή εμπορική αξία. Κονιάκ, port, φημισμένα γαλλικά ή ιταλικά τυριά, αλλαντικά, ξίδι balsamico κ.ά.
Και ένα βήμα παραπέρα: να γίνει ένα υπαίθριο μουσείο ιστορίας της γης και της καλλιέργειάς της, για να ενημερωθούμε για το χρυσάφι της. Να θυμηθούν οι ενήλικοι και να μάθουν οι νέοι το άρωμα της γης- όχι του γκαζόν και του τσιμέντου- το άρωμα των καρπών. Να θυμηθούμε ότι στην αθηναϊκή κοινωνία του 5ου π.Χ. αιώνα τιμούσαν τις γεωργικές ασχολίες ως το θεμέλιο της εθνικής οικονομίας και ο αγρότης είχε πολιτικά δικαιώματα, ενώ οι τραπεζίτες προέρχονταν σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις τάξεις που δεν είχαν δικαίωμα ψήφου- Will Durant, Τhe story of civilization, Τόμος Β, Η κλασική μας κληρονομιά, ΕΛΛΑΣ, 1957!!!
Και ένα βήμα παραπέρα: εκτός από την επιστημονική γνώση και τους παραγωγούς, στην αναπτυξιακή διαδικασία χρειάζεται η συμμετοχή των καλλιτεχνών δημιουργών και της διανόησης, για να κάνουν πνευματικές, αισθητικές και καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, να προβάλλουν τη γη, τους καρπούς και το πνεύμα, να συμβάλλουν στο όραμα για την ανάπτυξη των περιοχών.
Με τις ιδέες, τα πινέλα τους, τις πρώτες ύλες της γης, την έμπνευσή τους...
Ενα βήμα παραπέρα: ένας ύμνος στη γη, στη γονιμότητα, στη βιοποικιλότητα, μια γιορτή όπως τα «Θεσμοφόρια», που γιορτάζονταν στις ευρύτερες περιοχές της Ελλάδας το φθινόπωρο, προς τιμήν της Δήμητρας Θεσμοφόρου- μια ενότητα εκδηλώσεων σχετικά με τους καρπούς της γης και του πνεύματος- μια σύνδεση της γαστρονομίας με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, μια σύνδεση του τουρισμού με την τοπική ταυ τότητα. Ως πρωτόλεια έκφραση αυτής της προσέγγισης μπορεί να θεωρηθούν οι «Γιορτές Ελληνικής Γης» που πρόσφατα ανήγγειλε η υπουργός Α.Α.&Τ., οι οποίες με κατάλληλη επεξεργασία μπορούν να αποκτήσουν τεχνικό χαρακτήρα- όπως υποδηλώνει η «Θεσμοφόρος» Δήμητρα.
Την ξεχάσαμε την τοπική ταυτότητα. Μπροστά στο glamour του life-style των φερόμενων ως goldenboys ή ως golden ΤV περσόνες, ξεχάσαμε το πραγματικό χρυσάφι της γης και του τόπου μας. Φτάσαμε να διαφημίζουμε τα Αγραφα ως Φινλανδία, τις Εκβολές του Αχέροντα ως Καραϊβική και τους βιότοπους του Νέστου και του Εβρου ως Γαλάζιο Δούναβη!!!
Γαία- Γη- Πατρίδα στον υπερθετικό!
Ο Κήπος των Εσπερίδων μπορεί να είναι επένδυση μέσης ή μεγάλης κλίμακας- ή να διαχυθεί σε πολλά μέρη της Ελλάδας με συνεργασίες μικρών αγροκτημάτων- ο στόχος όμως είναι το χρυσάφι της γης.
Της γης που ερημώνει όταν κλείνουν τα φώτα της τουριστικής περιόδου και αφήνει ως προστιθέμενη αξία τα απορρίμματα και τα πλαστικά μπουκαλάκια νερού στις χωματερές.
Και εδώ τίθεται το θέμα της προστιθέμενης αξίας, της συμπληρωματικότητας και της συνέργειας μεταξύ τουρισμού και γεωργικής παραγωγής και γαστρονομίας. Διότι γαστρονομία δεν νοείται με εισαγόμενα προϊόντα, ούτε ανάπτυξη. Ισως μόνο lifestyle.
Η Γιολάντα Τότσιου είναι γεωπόνος (Ρh.D) - Σύμβουλος Ανάπτυξης (ytotsiou@yahoo.gr)
Σύνδεση τουρισμού, πολιτισμού, τοπικής ταυτότητας
ΤΟ ΡUΖΖLΕ του περάσματος από το τι είναι στο τι μπορεί να είναι απαιτεί δουλειά συλλογική, εμπνευσμένη, συντονισμένη. Απαιτεί πολιτική βούληση, κοινωνική διαβούλευση, συμμετοχή. Συμμετοχή κοινωνικών και παραγωγικών φορέων, επαγγελματιών, επιστημονικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής κοινότητας, απαιτεί την ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας του επισκέπτη και την ανάδειξη του πολιτισμού ως ζωτικού στοιχείου της ανάπτυξης. Η προσέγγιση αυτή υποστηρίζεται επίσης και από σημαντικά κείμενα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής, όπως μεταξύ άλλων η «Χάρτα Πολιτισμικού Τουρισμού», η «Ατζέντα για τον πολιτισμό σ΄ έναν κόσμο παγκοσμιοποίησης» και η «Ατζέντα για έναν αειφόρο και ανταγωνιστικό τουρισμό».
Σκέφτομαι τη δημιουργία θεματικών χωρικών ενοτήτων που δεν θα αντλούν το θέμα τους από ξενόφερτα slogan του σύγχρονου lifestyle, αλλά από τον μύθο και την ταυτότητα των περιοχών όπως οι Μούσες, ο Οιδίποδας, ο Ασκληπιός, ο Διόνυσος, η Οδύσσεια, οι Φρυκτωρίες...
Τα στοιχεία αυτά μπορούν να συνδυαστούν με συμπόσια, παραγωγικές επενδύσεις adventure holidays ή παιχνίδια γνώσης και περιπέτειας, διαδρομές, θεματικά πάρκα, φεστιβάλ και εν γένει με πόλους ανάπτυξης τουριστικών προορισμών ποιότητας.
Σκέφτομαι την ενεργοποίηση του δικτύου των φρυκτωριών- το διαδεδομένο σύστημα επικοινωνίας στην αρχαία Ελλάδα. Η μεταφορά του μηνύματος για την άλωση της Τροίας στις Μυκήνες έγινε μέσω των Φρυκτωριών, εντός μίας ημέρας. Θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα γεγονός διεθνούς εμβέλειας, να προβληθούν ως το... Ιnternet της Αρχαίας Ελλάδας και να συνδυαστούν με επιστημονικά συνέδρια και φεστιβάλ.
Σκέφτομαι ακόμη την «πολιτιστική διαδρομή της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ», ενός εμπνευσμένου δικτύου πολιτιστικού τουρισμού, το οποίο περιπλανάται όπως ο Οδυσσέας από το 1993. Με μικρές χρηματοδοτήσεις από Π.Π. Καλειδοσκόπιο, ΕΟΤ και LΕΑDΕR ΙΙ, μέχρι το 2003.
Και το όραμα για την ανάπτυξη;
Μπορούμε να αλλάξουμε τον πήχυ της SΤΑΝDΑRD & ΡΟΟRS;
Μπορούμε στο επίπεδο της ανάπτυξης και της ευημερίας να θέσουμε:
Την κοινωνική αλληλεγγύη και την ποιότητα ζωής πάνω από τα κυβικά αυτοκινήτων, εξοχικά, πισίνες, ΤV, DVD;
Τη βιοποικιλότητα και την οικολογική ευαισθησία πάνω από την ανεξέλεγκτη και εντατική παραγωγικότητα και εκμηχάνιση;
Τον πολιτισμό και την κουλτούρα μας πάνω από το life-style;
Την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και τη σύνδεσή τους με το circuit του τουρισμού και της γαστρονομίας, πάνω από την κάθε είδους φαστφουντοποίηση;
Τις οικουμενικές αξίες πάνω από την παγκοσμιοποίηση και ό,τι σηματοδοτεί;
Οπως λέει και ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης με περισσή σοφία στο «Ο Κήπος με τις Αυταπάτες»:
«...Για κείνο το κάτι ξεχωριστό που το καθένα τους προσκομίζει στο ύφος της κοινής πατρίδας:
Τιμή στην ελαία, για την εγνωσμένη της φρόνηση.
Στη λουίζα, για την ευγενή της καταγωγή και τους λεπτούς της τρόπους.
Στο μάρμαρο, για το ένα κάτι απόλυτο που αντιπροσωπεύει.
Στον πευκώνα, για το απτό και μη της παρουσίας του.
Στο νεράντζι, για τον τρόπο που επέτυχε δέκα αιώνες αργότερα να συμπυκνώσει την σκέψη των Ιώνων.
Στον θαλασσινό βράχο, για την μνήμη των Πατέρων Πάντων.
Στο απλώς κυανό, για το απείρως παρόμοιο». Σύνδεση με την ταυτότητα των περιοχών, με υψηλή προστιθεμένη αξία εν τέλει για τον τόπο. Μπορούμε να αναστρέψουμε τον πήχυ της SΤΑΝDΑRD & ΡΟΟRS;
Μπορούμε να ανεβάσουμε τον πήχυ της SΤΑΝDΑRD & ΡΟΟRS;
Μπορούμε, εν τέλει, να καταδείξουμε how ΡΟΟR their SΤΑΝDΑRDS are;
Ορτσα στον καιρό, ανάντι στον Μαΐστρο!
...τιμή στην ελαία!..
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου