Συνεταιρισμοί και μεταρρύθμιση

Δημοσιεύουμε άρθρο του κ. Ηλία Μπιτσάνη, το οποίο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ελευθερία της Μεσσηνίας, στις 15 Μαρτίου. Τον ευχαριστούμε για την ευγενική παραχώριση του κειμένου του.

Συνεταιρισμοί  και μεταρρύθμιση

Συνεταιρισμός: ο οργανισμός του οποίου τα μέλη συνεργάζονται, για να βελτιώσουν την οικονομική κατάστασή τους και καρπώνονται οφέλη ανάλογα με τη συνεισφορά τους σε αυτόν.

Έτσι περιγράφουν τα λεξικά την έννοια και η προσφυγή σε αυτά είναι επίκαιρη λόγω της διαφαινόμενης κίνησης διαδικασίας αλλαγής του νομοθετικού πλαισίου για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Γιατί στον αγροτικό χώρο έχουμε εδώ και πολλά χρόνια ξεχάσει τη βασική έννοια του συνεργατισμού και συνεταιρισμός θεωρείται ένα μεγάλο δίκτυο νεκρών φορέων οι οποίοι… ανασταίνονται ως… Λάζαροι την παραμονή των εκλογών. Συνέταιροι-φαντάσματα εκλέγουν αντιπροσώπους για τις Ενώσεις και εκεί αρχίζει το πανηγύρι της εξουσίας και της νομής της. Όλοι κάτι έχουν να κερδίσουν από αυτή την ιστορία, εκτός από τους αγρότες οι οποίοι ουδεμία σχέση έχουν με τις συνεταιριστικές τους οργανώσεις.

Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες και πολλές φορές είναι τυπικά μόνον συνεταιρισμοί καθώς οι παραγωγοί διαχειρίζονται μόνοι τους το προϊόν τους.

Παρ’ όλα αυτά, οι συνεταιριστές - κατά κανόνα κομματικά στελέχη που επελέγησαν από τους μηχανισμούς - διαπραγματεύονται για λογαριασμό των παραγωγών και αποφασίζουν για τη ζωή τους. Διαχειρίζονται πολλές φορές τεράστια οικονομικά πακέτα με ελάχιστη αποτελεσματικότητα, καθώς από την μια πλευρά οι ίδιοι ουδεμία σχέση έχουν με το αντικείμενο, ενώ η στελέχωση των υπηρεσιών έχει γίνει με κριτήριο την τακτοποίηση πάσης φύσεως ημετέρων. Και εδώ οι εξαιρέσεις έρχονται να επιβεβαιώσουν τον κανόνα, με την υποσημείωση ότι αναφερόμαστε πάντα σε φιλότιμους παράγοντες και υπαλλήλους οι οποίοι παίρνουν στην πλάτη τους

πολλές φορές περισσότερα από όσα… μπορεί να αντέξει.

Για να αλλάξουν οι συνεταιρισμοί και να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος, θα πρέπει να αλλάξουν όλα τα κακώς κείμενα. Και οι αλλαγές πρέπει να ξεκινήσουν με την αποκατάσταση των εννοιών του συνεταιρισμού και του συνεργατισμού. Κάτι σχέδια “Καλλικράτης“ που έχει ήδη πλασάρει το υπουργείο, απλώς διαιωνίζουν τη σημερινή κατάσταση και μετατρέπουν τους συνεταιρισμούς σε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης για την εξουσία. Μπλέκουν μια “ιερή“ έννοια όπως την χαρακτήριζαν παλαιότερα, στη μέγκενη της πολιτικής εκμετάλλευσης και την μετατρέπουν σε παρακολούθημα των κομματικών μηχανισμών.

Η αναζωογόνηση του συνεταιριστικού κινήματος προϋποθέτει εμπέδωση συνεταιριστικής αντίληψης. Προϋποθέτει κυρίως εθελούσια συμμετοχή σε κοινή προσπάθεια και όχι απλώς… μια ψήφο στις εκλογές. Σημαίνει αντικείμενο συνεταιρισμού, σαφή προσδιορισμό του σκοπού του και ανάληψη υποχρεώσεων από την πλευρά των συνεταίρων. Αυτή είναι και η τεράστια διαφορά τους από τους αγροτικούς συλλόγους που θα πρέπει να εκφράζουν τις συνδικαλιστικές διεκδικήσεις όλων των αγροτών, ανεξαρτήτως του αν είναι συνεταιρισμένοι ή όχι.

Ως εκ τούτου ουδεμία σχέση με την εξυγίανση του συνεταιριστικού κινήματος μπορεί να έχει μια προσπάθεια επιβολής από τα πάνω σχημάτων τα οποία ουσιαστικά έρχονται να εδραιώσουν στο όνομα της μεταρρύθμισης, τη συνεταιριστική γραφειοκρατία που αναζητεί “νομιμοποίηση“ στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται.

Οταν οι συνεταιρισμοί στην Ισπανία διαχειρίζονται κατά ομάδες για λογαριασμό των παραγωγών ποσότητες ελαιολάδου αντίστοιχες με την παραγωγή της Νότιας Πελοποννήσου, θα χρειαστεί να θυσιαστούν πολλά πράγματα για να φθά-

σουμε σε αυτό το επίπεδο. Από τη νοοτροπία του παραγωγού μέχρι την θεσμική διάλυση της συνεταιριστικής γραφειοκρατίας.

belias@internet.gr